شروع توسعه FSSC 22000 Version 7
این تغییر چه معنایی برای آینده ایمنی غذای کارخانههای ایرانی دارد؟
بر اساس اعلام رسمی FSSC Foundation، فرآیند توسعه نسخه ۷ استاندارد FSSC 22000 آغاز شده است.
بر اساس اطلاعات منتشرشده، انتظار میرود این نسخه در اوایل سال ۲۰۲۶ نهایی و منتشر شود و پس از آن نیز یک بازه گذار (Transition Period) برای سازمانها در نظر گرفته شود.
در نگاه اول، ممکن است این خبر فقط یک «بهروزرسانی نسخهای» به نظر برسد؛ اما در واقع، Version 7 نشانه یک تغییر جهت مهم در اکوسیستم سیستمهای مدیریت ایمنی غذا است. تغییری که پیامدهای آن، بهویژه برای کارخانههای ایرانی، بسیار جدی و قابلتأمل است.
سؤال: آیا با توسعه FSSC 22000 Version 7، متن استاندارد ISO 22000 هم تغییر میکند؟
پاسخ: خیر. آخرین نسخه استاندارد پایه همچنان ISO 22000:2018 بههمراه Amendment 1:2024 است.
توسعه FSSC 22000 Version 7 به معنای تغییر متن ISO 22000 نیست؛ بلکه مربوط به افزایش الزامات یک Certification Scheme، شفافتر شدن انتظارات ممیزی و سختگیری بیشتر بر اجرای واقعی سیستم ایمنی غذا است.
چرا FSSC 22000 Version 7 در حال توسعه است؟
FSSC 22000 بهعنوان یکی از شناختهشدهترین اسکیمهای مورد پذیرش GFSI (Global Food Safety Initiative)، ناگزیر است خود را با تحولات کلیدی سطح بینالمللی همراستا کند. اصلیترین محرکهای توسعه Version 7 عبارتاند از:
1. همراستایی با GFSI Benchmarking Requirements v2024
در سال ۲۰۲۴، نسخه جدید الزامات بنچمارکینگ GFSI منتشر شد. این الزامات تمرکز بیشتری بر:
- فرهنگ ایمنی غذا
- یکپارچگی سیستم مدیریت و عملیات
- اثربخشی اجرای الزامات
دارند. همه اسکیمهای مورد تأیید GFSI، از جمله FSSC، ملزم به تطبیق با این رویکرد جدید هستند.
2. انتشار سری جدید ISO 22002 x:2025
استانداردهای PRP (برنامههای پیشنیاز) که ستون فقرات اجرای ISO 22000 و FSSC هستند، در قالب سری ISO 22002-x بازنگری شدهاند. این بازنگریها جزئی نیستند؛ بلکه در بسیاری موارد به شفافتر شدن الزامات اجرایی، انتظارات عملیاتی و ارتباط PRPها با ریسکهای واقعی منجر شدهاند.
3. بلوغ مفهوم Food Safety Culture
در سالهای گذشته، «فرهنگ ایمنی غذا» از یک مفهوم توصیهای به یک الزام جدی ممیزیشونده تبدیل شده است. Version 7 احتمالاً این مفهوم را از سطح سیاستهای کلی و جملات زیبا، به سطح رفتارهای قابل مشاهده در سازمان نزدیکتر خواهد کرد.
Version 7 چه پیامی برای سیستمهای ایمنی غذا دارد؟
پیام مرکزی Version 7 را میتوان اینگونه خلاصه کرد:
سیستمهای ایمنی غذا باید در فرایندها دیده شوند، نه فقط در مستندات.
این پیام به معنای:
- کاهش تحمل برای سیستمهای کاغذی
- افزایش حساسیت ممیزان به شواهد اجرایی
- تمرکز بر ارتباط واقعی بین ریسک، کنترل و عملکرد خط تولید
است.
تمرکز Version 7 کجاست؟ (بهصورت احتمالی)
اگرچه متن نهایی Version 7 هنوز منتشر نشده است، اما بر اساس اسناد FSSC، الزامات GFSI و روندهای جهانی، میتوان انتظار داشت تمرکزها در این حوزهها تقویت شوند:
- اجرایی بودن PRPها و تطبیق آنها با واقعیت کارخانه
- نقش واقعی مدیریت ارشد در ایمنی غذا
- شفافیت در مدیریت پیمانکاران، تأمینکنندگان و سایتهای چندگانه
- یکپارچگی سیستم ایمنی غذا با فرایندهای عملیاتی و تصمیمگیری
- شواهد رفتاری مرتبط با Food Safety Culture
این تغییرات برای کارخانههای ایرانی چه معنایی دارد؟
اینجا نقطهای است که Version 7 برای صنایع غذایی ایران حساس میشود.
در بسیاری از سازمانهای ایرانی:
- PRPها اغلب کپیشده از نمونههای آماده هستند
- مستندات وجود دارند، اما مالک ندارند
- فرهنگ ایمنی غذا بیشتر به پوستر و شعار محدود شده است
- ارتباط سیستم ایمنی غذا با بهرهوری و فرایند واقعی ضعیف است
در چنین شرایطی، Version 7 احتمالاً مانند یک آینه شفافکننده عمل خواهد کرد؛ نه با افزودن الزام جدید عجیب، بلکه با سختگیری بر اجرای همان الزامهای قدیمی.
آیا Version 7 تهدید است؟
پاسخ کوتاه: نه الزاماً.
پاسخ دقیقتر: برای سیستمهای صوری، تهدید؛ برای سیستمهای بالغ، فرصت.
سازمانهایی که:
- فرایندهایشان مستند و قابل پایش است
- PRP را بخشی از عملیات میدانند، نه پرونده ممیزی
- فرهنگ ایمنی غذا را در تصمیمات روزمره اعمال میکنند
معمولاً در نسخههای جدید دچار بحران نمیشوند.
اما سازمانهایی که سالها صرفاً برای «گذر از ممیزی» سیستم را نگه داشتهاند، احتمالاً با Version 7 وارد فاز چالش خواهند شد.
از الان چه کارهایی میتوان انجام داد؟
منتظر انتشار رسمی Version 7 ماندن، یک اشتباه رایج است. آمادهسازی واقعی از حالا شروع میشود:
- بازبینی PRPها بر اساس واقعیت خط تولید
- بررسی نقش مدیران در تصمیمات مرتبط با ایمنی غذا
- اتصال شاخصهای ایمنی غذا به فرایندها و KPIها
- ارزیابی واقعی (نه صوری) فرهنگ ایمنی غذا
- فاصلهگیری از نگاه «مدرکمحور» به نگاه «فرایند-محور»
جمعبندی نهایی
توسعه FSSC 22000 Version 7 یک تغییر عددی ساده نیست. این نسخه پیام روشنی برای صنعت غذا دارد:
آینده ایمنی غذا متعلق به سازمانهایی است که فرایند را میفهمند، نه فقط استاندارد را حفظ میکنند.
برای کارخانههای ایرانی، Version 7 میتواند یا آغاز یک چالش جدی باشد، یا فرصتی برای یک جهش واقعی در بلوغ سیستمهای ایمنی غذا؛ انتخاب با خود سازمانهاست.
دیدگاهتان را بنویسید